یادداشت| دانشگاه آزاد اسلامی؛ مقوم سرمایه اجتماعی و هویت ملی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، سرمایه اجتماعی که با کارکرد خود تعریف می‌شود و اعتماد مهم‌ترین مسئله در آن است، با استفاده از نهادها می‌تواند افزایش یابد. در این میان، نهادهایی که توانایی ایجاد هویت‌های مشترک را دارند، دارای اهمیت بسیار هستند. ازجمله این نهادها، نهادهای آموزشی به‌ویژه نهادهای آموزش عالی هستند.

دانشگاه آزاد اسلامی، به‌عنوان یک‌نهاد آموزشی، پژوهشی و پرورشی، که نزدیک به چهار دهه در ایران فعال است، ازجمله نهادهایی است که می‌تواند سرمایه اجتماعی را افزایش دهد. از سوی دیگر در روند توسعه، کشورها، از نظم سنتی به نظم مدرن گذار می‌کنند و به این واسطه انسجام ملی آن‌ها دچار چالش می‌شود، ایران نیز به‌عنوان کشوری در حال گذار و با تعداد اقوام زیاد، دچار این مشکل است.

دانشگاه آزاد اسلامی، سرمایه اجتماعی را از طریق شبکه‌ها و نهادهـای درونـی خـود توسعه داده و از طریق پراکندگی واحدهای دانشگاهی خود در سطح کشور این شبکه‌ها و نهادها را به‌صورت ملی درآورده است و از این راه موجب افزایش ارتباطات گسـترده میـان شهروندان ایرانی از اقوام مختلف و مذاهب رسمی شده است که این از اجزای انسجام ملی به شمار می‌رود.

ایـن دانشـگاه همچنـین سـرمایه اجتمـاعی را از طریـق توسـعه اعتمـاد و هنجارهای مشترک افزایش داده و این کارکرد را از راه ایجاد ارزش‌ها و هنجارهای مشترک یا هویت مشترک از طریق فرآیند جامعه‌پذیری به‌واسطه آموزش و... در سطح ملی انجـام داده است و بر افزایش هویت مشترک میان شهروندان ایرانـی از اقـوام مختلـف و مـذاهب رسمی که از اجزا انسجام ملی است، اثر گذارده است، زیرا ایـن اقـوام را به‌صورت دانشجو، استاد و کارمند در خود جذب کرده و زمینه ایجاد ارتباط میان آنـان را به‌واسطه یک شبکه گسترده فراهم آورده است.

به‌علاوه دانشگاه آزاد اسلامی در عنصر عمل متقابـل نهادی که از عناصر سرمایه اجتماعی به شمار می‌رود، از طریق ایجاد ارتباطـات تعـاملی در قالب شبکه‌ها و نهادها بر اساس هنجارها و ارزش‌های مشترک در سطح ملـی، بـه افـزایش وابستگی متقابل و همبستگی میان شهروندان ایرانی از اقوام مختلف و مذاهب رسـمی، اثـر گذارده که این مورد نیز از اجزای اصلی انسجام ملی به شـمار می‌رود.

اگر دانشگاه آزاد اسـلامی تمایـل دارد بـه نقـش خـود درزمینهٔ افزایش سرمایه اجتماعی ادامه دهد و از طریق آن انسجام ملی را در ایـران تقویـت کند، نیازمند به‌کارگیری این پیشنهادها است:

۱- دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند برای تقویت گسترش ارزش‌های اسلامی که هویت مشترک به وجود می‌آورند و حس اعتماد را میان دانشجویان، استادان و کارمندان تقویت می‌نمایند، تلاش کند.

۲- دانشگاه می‌تواند همچنان امکانات آموزشی و پژوهشی برابر را در کل کشور در اختیار اعضای خود قرار دهد و بر کیفیت امکانات تأکید کند، زیرا گسترش کمّی، قبلاً انجام‌شده است.

۳- دانشگاه می‌تواند با ایجاد و تقویت شبکه‌های مجازی آموزشی و پژوهشی، علاوه بر در اختیار قرار دادن فرصت‌های برابر، زمینه ارتباط فرهنگی بیشتری را میان اقوام و مذاهب ایرانی فراهم کند.

۴- دانشگاه می‌تواند با برگزاری بیشتر همایش‌های تخصصی و نمایشگاه‌های مرتبط با آن‌ها، اولاً جریان اطلاعات تخصصی را تقویت کند تا سرمایه اجتماعی افزایش یابد و ثانیاً برای متخصصان تربیت‌شده توسط این نهاد با نمایشگاه‌ها فرصت‌های کاری به وجود آورد تا هویت مشترک و حس اعتماد به این دانشگاه تقویت شود.

۵- دانشگاه می‌تواند در زمینهٔ ارتباط بیشتر دانشجویان، استادان و کارمندان خود را که از اقوام و مذاهب مختلف ایرانی هستند برای تقویت انسجام ملی از طریق برگزاری مراسم فرهنگی و هنری مهیا سازد.

*احمد ساعی، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

انتهای پیام/۴۱۶۷/